به گزارش اخبار ساختمان، بتن؛ دوام و استحکام سازه را ارتقاء بخشیده و طول عمر آن را افزایش می دهد. میزان مواد مصرفی در تولید بتن با توجه به نوع کاربرد آن متفاوت است، از این رو بتن ها در انواع مختلف تولید می شوند و در امور ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. در نوشته های پیشین به معرفی بتن با مقاومت بالا و کاربرد آن در ساختمان سازی اشاره شد. هم اکنون در این نوشته قصد داریم نوع دیگری از بتن به نام بتن پلاستیکی را به شما معرفی نمائیم. پس در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
بتن پلاستیکی نوعی بتن است که به منظور کنترل تراوشات زیر سدها، جلوگیری از پخش مواد آلوده در سفره های زیرزمینی، ساخت دیوار آب بند، ایجاد سازه های زیرزمینی موقت و … مصرف می شود. این نوع بتن در مقایسه با بتن معمولی ضریب الاستیک کمتری دارد و به دلیل خاصیت پلاستیسیته شکل پذیری آن بسیار بالا است. مقاومت بتن پلاستیکی در برابر بتن معمولی کمتر است. این نوع بتن از مخلوط نمودن سیمان، شن و ماسه، آب و بنتونیت بدست می آید.
بیشتر بخوانید: بتن خودمتراکم چیست؟
بنتونیت نوعی خاک رس است که باعث شکل پذیری بتن شده و پایداری آن را ارتقاء می بخشد. این ماده از جدا شدن دانه های سنگی از بتن ممانعت می کند و با تقویت قابلیت نفوذناپذیری بتن حالتی خمیری به آن می دهد. بنتونیت از قابلیت ها و ویژگی های منحصر بفردی برخوردار است که در ذیل به آنها اشاره شده است.
* به منظور افزایش انعطاف پذیری بتن پلاستیکی هنگام مخلوط کردن مواد از آب بیشتری استفاده می شود. افزودن آب بیشتر بتن تازه را ناپایدار می کند و منجر به جدا شدن سنگدانه ها از سیمان می شود. به همین دلیل بنتونیت به عنوان یک عامل پایدار کننده به بتن اضافه می شود و نه تنها به بتن حالتی یکدست و یکنواخت می بخشد بلکه خاصیت شکل پذیری آن را نیز ارتقاء می دهد. این ماده بتن را برای استفاده در دیوارهای آب بند آماده می کند و نفوذپذیری آن را به حد ایده آل می رساند.
* وقتی بنتونیت به بتن اضافه می شود اجزاء تشکیل دهنده آن از هم جدا می شوند، از این رو ذرات بتن بهتر می توانند آب را به خود جذب کنند. این ماده مخلوط بتن را یکنواخت کرده، در نتیجه عمل آوری آن راحت تر صورت می گیرد.
* وظیفه بنتونیت معلق نگه داشتن ذرات بتن هنگام انجام عملیات بتن ریزی است. دوغاب بنتونیت از بنتونیت تهیه و مورد استفاده قرار می گیرد. اگر از بنتونیت با کیفیت بسیار بالا استفاده شود دوغاب باید ۲ الی ۱۲ درصد و در صورت استفاده از بنتونیت کیفیت پایین دوغاب ۱۲ الی ۲۵ درصد مورد استفاده قرار می گیرد.
مواد تشکیل دهنده بتن پلاستیکی
همانطور که ذکر شد بنتونیت ماده ای ضروری در تولید بتن پلاستیکی است و خواص مفیدی به آن می بخشد. هر نوع تغییر در مقدار استفاده از این ماده در طرح اختلاط بتن پلاستیک، مقاومت فشاری و شکل پذیری بتن را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل در طرح اختلاط بتن پلاستیک باید دقت لازم صورت گیرد. انتخاب سایر مصالح نیز به عواملی نظیر در دسترس بودن آنها، میزان نفوذپذیری، عوامل اقتصادی و شرایط تولید بستگی دارد.
علاوه بر آن سیمان، سنگدانه ها و مواد افزودنی نیز در تولید بتن پلاستیکی کاربرد دارند. سیمان اجزاء بتن را به هم پیوند می دهد و با افزایش مقاومت فشاری بتن، از نفوذپذیری آن می کاهد. اگر در طرح اختلاط بتن از مقدار کمی بنتونیت استفاده شود مقداری از سیمان ته نشین می شود و در صورت استفاده زیاد از بنتونیت تولید بتن از نظر اقتصادی بصرفه نخواهد بود. از این رو هنگام مخلوط نمودن اجزاء سیمان از مقدار کمی سیمان استفاده می شود تا ته نشینی صورت نگیرد. در نسبت های کم، نوع سیمان مقاومت مکانیکی و چسبندگی بتن پلاستیکی را تضمین می کند.
بیشتر بخوانید: بررسی مزایا و معایب اسکلت بتنی در ساخت و ساز
سنگدانه ها نیز نصف حجم بتن را تشکیل می دهند. هر چه اندازه سنگدانه ها بزرگ تر و سختی آنها بیشتر باشد بتن پلاستیکی از مقاومت بالاتری بهره مند خواهد بود. منحنی دانه بندی سنگدانه ها باید پیوسته و درصد مواد ریزدانه باید ایده آل باشد. سنگدانه های شن و ماسه از بهم پیوستن ذرات سیمان بهم جلوگیری می کنند و تغییر شکل پذیری بتن را کاهش می دهند. اضافه کردن مواد افزودنی نیز عمل آوری بتن را راحت تر می کند. این مواد زمان گیرش بتن را کاهش داده و میزان ترک خوردگی در آن را کم می کنند.
عوامل بسیاری بر نفوذپذیری بتن پلاستیک اثرگذار هستند. به عنوان مثال اگر نسبت سیمان به آب افزایش پیدا کند و یا آب بتن از دست رفته و مخلوط سیمان و بنتونیت غلیظ شود نفوذپذیری بتن کاهش می یابد. در مقابل افزایش نسبت بتونیت در نسبت ثابت سیمان به آب، ضریب نفوذپذیری بتن را افزایش می دهد. نکته ای که در اینجا قابل توجه است این است که افزودن سنگدانه ها هیچ تاثیری بر نفوذپذیری بتن نخواهد گذاشت.
بیشتر بخوانید: بتن توانمند چیست؟
ویژگی های بتن پلاستیکی
* بتن پلاستیکی از مقاومت بالایی در برابر سایش برخوردار است. علاوه بر آن هر چه مقاومت فشاری بالاتر باشد مقاومت سایشی نیز بالاتر خواهد بود.
* این نوع بتن روان است و از کارایی بالا برخوردار است. استفاده از مصالح گرد، ایجاد حباب های هوا و محدود کردن سایز سنگدانه ها کارایی بتن را ارتقاء می بخشند.
* در تولید بتن پلاستیکی از نسبت سیمان به آب پایین استفاده می شود. این بتن از شکل پذیری بالایی برخوردار بوده و مقاومت برشی آن با توجه به فشار اعمالی متناسب است.
